“บุคลิกภาพ” คือทุกสิ่งที่ทำให้คุณเป็นคุณ ซึ่งเป็นการรวมทุกอย่างเกี่ยวกับวิธีคิด ความรู้สึก และการกระทำของคุณ สำหรับการเกิดความผิดปกติทางบุคลิกภาพ คือการที่วิธีคิด ความรู้สึก และการกระทำ ทำให้คุณรู้สึก “ทุกข์ใจ” อย่างมาก หรือมีการเบี่ยงเบนไปจากความคาดหวังของสังคมอย่างมาก หรือทำให้คุณมีปัญหาในการทำงานและการใช้ชีวิตที่ไม่เหมือนตามปกติ
ความผิดปกติทางบุคลิกภาพ (Personality disorder) เป็นมากกว่าการมีวันที่แย่ ๆ เพราะเป็นรูปแบบพฤติกรรมที่เกิดขึ้นเป็นระยะเวลานาน โดยอาการของความผิดปกติทางบุคลิกภาพมักเริ่มแสดงในช่วงวัยรุ่นตอนปลายหรืออายุ 20 ต้น ๆ ความผิดปกติทางบุคลิกภาพ นั้นแบ่งออกเป็นหลายประเภท แต่วันนี้อูก้าจะมาแนะนำให้คุณได้ทำความรู้จักกับ โรคบุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม (Antisocial personality disorder) กัน
บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม (Antisocial personality disorder)
ความผิดปกติของบุคลิกภาพต่อต้านสังคม (ASPD) คือภาวะสุขภาพจิตชนิดหนึ่ง ที่มีลักษณะความผิดปกติที่เด่นชัดมากที่สุด คือ การไม่คำนึงถึงสิทธิของผู้อื่น การขาดความเห็นอกเห็นใจ พฤติกรรมชอบบงการ และมักมีส่วนร่วมในพฤติกรรมที่ละเมิดบรรทัดฐานและกฎเกณฑ์ทางสังคม
ลักษณะสำคัญของผู้ที่มีความผิดปกติทางบุคลิกภาพต่อต้านสังคม
ผู้ที่มีบุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม (Antisocial personality disorder) มักแสดงอาการ หรือมีการกระทำที่พบเห็นได้บ่อย ดังนี้
- การไม่คำนึงถึงผู้อื่น: ผู้ที่มีบุคลิกภาพแบบ ASPD มักแสดงอาการที่ไม่คำนึงถึงสิทธิ และความรู้สึกของผู้อื่น นอกจากนี้อาจยังมีลักษณะนิสัยชอบบงการ หวังหาประโยชน์จากการหลอกลวง หรือทำร้ายผู้อื่นโดยไม่รู้สึกผิดหรือไม่สำนึกผิดใด ๆ ทั้งสิ้น
- ขาดความเห็นอกเห็นใจ: ผู้ที่มีบุคลิกภาพแบบ ASPD มีปัญหาในการทำความเข้าใจอารมณ์ และประสบการณ์ของผู้อื่น ไม่รู้สึกถึงความเห็นอกเห็นใจ ต่อความทุกข์ของผู้อื่น
- ความหุนหันพลันแล่น: ความหุนหันพลันแล่นเป็นจุดเด่นของ ASPD บุคคลที่มีความผิดปกตินี้มักกระทำการใด ๆ โดยไม่คำนึงถึงผลที่ตามมา และอาจมีส่วนร่วมในพฤติกรรมที่เสี่ยง หรือเป็นอันตราย
- ไม่มีความรับผิดชอบ: ผู้ที่เป็น ASPD มักประสบปัญหาในการปฏิบัติตามภาระหน้าที่ และไม่มีความรับผิดชอบในตนเอง ไม่ว่าจะเป็นในที่ทำงาน ในความสัมพันธ์ หรือในเรื่องทางกฎหมาย
- การหลอกลวง: ผู้ที่ป่วยเป็นบุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม อาจมีนิสัยชอบโกหก บงการ และหลอกลวงผู้อื่นเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัว หรือเพื่อให้บรรลุเป้าหมายของตนเอง
- พฤติกรรมก้าวร้าว: ความก้าวร้าวและความหงุดหงิด เป็นลักษณะทั่วไปที่พบได้ในบุคคลที่มี ภาวะ ASPD โดยอาจมีประวัติการต่อสู้ และการทำร้ายร่างกาย
- การละเมิดบรรทัดฐานทางสังคม: ผู้ที่มี ASPD อาจมีส่วนร่วมในพฤติกรรมที่ละเมิดกฎหมาย และละเมิดบรรทัดฐานทางสังคมซ้ำแล้วซ้ำอีก สิ่งนี้สามารถนำไปสู่ปัญหาทางกฎหมาย และความยากลำบากในการรักษาความสัมพันธ์ที่มั่นคง
- การปรากฏตัวของภาวะ ASPD: ASPD มักปรากฏในวัยรุ่นหรือวัยผู้ใหญ่ตอนต้น และอาการมักจะดำเนินต่อไปในช่วงวัยผู้ใหญ่ สัญญาณของความผิดปกติทางพฤติกรรมในวัยเด็ก เช่น การทารุณกรรมสัตว์หรือทำร้ายเด็กคนอื่น ๆ
สิ่งสำคัญคือ ไม่ใช่ทุกคนที่มีอาการ ASPD จะกลายเป็นอาชญากรที่มีความรุนแรง แต่ถึงกระนั้นความผิดปกตินี้อาจส่งผลกระทบอย่างมากต่อความสามารถในการสร้างและรักษาความสัมพันธ์ที่ดี มีงานทำที่มั่นคง และปฏิบัติตามบรรทัดฐานทางสังคม
การวินิจฉัยความผิดปกติทางพฤติกรรมที่มักมีการ ต่อต้านสังคม ในวัยเด็ก
- ประวัติครอบครัว มีความผิดปกติทางบุคลิกภาพต่อต้านสังคม หรือมีความผิดปกติทางบุคลิกภาพอื่น ๆ หรือมีภาวะสุขภาพจิต
- มีประสบการการถูกทารุณกรรม หรือถูกละเลยในวัยเด็ก
- ชีวิตครอบครัวที่ไม่มั่นคง หรือมักพบความรุนแรงในวัยเด็ก
- ผู้ชายมีความเสี่ยง ที่จะมีความผิดปกติทางบุคลิกภาพต่อต้านสังคมมากกว่าผู้หญิง
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะแทรกซ้อน และปัญหาที่เกิดจากความผิดปกติทางบุคลิกภาพต่อต้านสังคม อาจรวมถึง
- มีการทารุณกรรมคู่สมรส หรือการทารุณกรรมเด็ก
- มีปัญหาเกี่ยวกับแอลกอฮอล์ หรือยาเสพติด
- พยายามฆ่าตัวตาย หรือพยายามฆ่าคนอื่น
- มีอาการสุขภาพจิตอื่น ๆ เช่น ภาวะซึมเศร้าหรือวิตกกังวล ร่วมด้วย
- มีปัญหาทางการเงิน การศึกษา หรือสังคม
- เสียชีวิตเร็ว ซึ่งมักเป็นเพราะความรุนแรง
การป้องกัน
ไม่มีวิธีที่แน่นอน ที่จะป้องกันไม่ให้เกิดความผิดปกติทางบุคลิกภาพต่อต้านสังคมในผู้ที่มีความเสี่ยง เนื่องจากเชื่อกันว่าพฤติกรรมต่อต้านสังคมมีรากฐานมาจากปัญหาในวัยเด็ก ซึ่งถ้ามีผู้ที่พบสังเกตเห็นเด็กที่แสดงอาการผิดปกติทางพฤติกรรม และทำการรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ ก็อาจช่วยได้
แนวทางการรักษาผู้ที่ป่วยเป็น โรคบุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม (Antisocial personality disorder)
การจะตัดสินใจว่าผู้ใดป่วยเป็นโรค ASPD จะต้องได้รับการวินิจฉัยโดยผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต โดยอิงจากการประเมินพฤติกรรม ประวัติ และสภาพจิตใจของแต่ละบุคคลอย่างละเอียด ทั้งนี้การรักษา ASPD อาจเป็นเรื่องที่ท้าทาย เนื่องจากบุคคลที่มีความผิดปกติอาจต่อต้าน และไม่ต้องการความช่วยเหลือ หรืออาจไม่ตระหนักถึงความจำเป็นในการรักษา
ซึ่งแนวทางการรักษามักเนินการตามแนวทาง จิตบำบัด โดยเฉพาะการบำบัดด้วยความรู้ความเข้าใจและพฤติกรรม ซี่งถูกนำมาใช้เพื่อจัดการกับความผิดปกติบางประการ เช่น ความหุนหันพลันแล่น และความยากลำบากในการจัดการความสัมพันธ์
ดังนั้นหากคุณหรือคนที่คุณรู้จักกำลังประสบปัญหาที่มีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางบุคลิกภาพต่อต้านสังคม สิ่งสำคัญที่อูก้าอยากแนะนำ คือ คุณต้องขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ ผู้ให้บริการด้านสุขภาพจิต เพื่อรับการวินิจฉัยและให้คำแนะนำที่เหมาะสม
